Το ημερολογιο του Κορο

Τον γνώρισα όταν ήταν ενός μηνός. Πήγα να τον πάρω από το σπίτι της κινηματογραφίστριας Tιτσιάνα Πανίτσα στη Λα Ρέινα. Η Σαφίρα, η μητέρα του Κόρο, έδειχνε κουρασμένη, αλλά ταυτόχρονα ικανοποιημένη που τα μωρά της είχαν βρει σπιτικό σε διάφορα σημεία του Σαντιάγο. Τον μετέφερα, μέσα σε ένα κουτί παπουτσιών, σε ένα διαμέρισμα της Εστασιόν Σεντράλ, το οποίο κάλλιστα μπορεί κανείς να παρομοιάσει με σπιρτόκουτο. Σε όλη τη διαδρομή τού κουβέντιαζα. Πρώτα στο λεωφορείο, έπειτα στο μετρό. Κάθε φορά που σώπαινα, άρχιζε πάλι να νιαουρίζει, εξ ου κι έπρεπε να του λέω ιστορίες και να αυτοσχεδιάζω καθ’ οδόν. Οι άνθρωποι το έβρισκαν πολύ αστείο κάθε φορά που έβγαζε την ουρά από το κουτί για να συνδεθεί με τον κόσμο. Μου ζητούσαν να τους δείξω αυτόν τον συνδυασμό από σάρκα, οστά και τρίχες που είχα εκεί μέσα. Κάλλιστα θα μπορούσε να είναι το κορδόνι ενός χαμένου παπουτσιού.

Αυτό δεν είναι ημερολόγιο. Δεν μετράω τις μέρες. Έχω χάσει τον λογαριασμό των λαθών μου.

Χώνει το κεφάλι κάτω από το μπράτσο μου και βολεύεται ανάμεσα στη ζέστη που εκπέμπουμε το λάπτοπ κι εγώ. Κάθε τόσο, για να ξεμουδιάσει, τεντώνεται και σπρώχνει τις πατούσες προς το πληκτρολόγιο. Τότε γράφει. Πατάει τα πλήκτρα μέχρι κάτω και τα γράμματα εμφανίζονται στην οθόνη. Στην αρχή η πατούσα του γλιστρούσε και την επανέφερα στην αρχική της θέση. Μετά άρχισα να του αφήνω περισσότερο χώρο. Είμαστε μια οικογένεια δύο ατόμων και αυτή είναι μια πρόκληση σε γράψιμο για τέσσερις πατούσες.

Η πρώτη καταχώριση που έκανα γι’ αυτόν με έκανε να σκεφτώ ένα δικό του ημερολόγιο γραφής ή εγκλεισμού. Την εμπειρία του καθώς κρατά συντροφιά σε έναν άνθρωπο, που φαντάζομαι πως είναι ένα κόλπο το οποίο ίσως προέρχεται από τον Μπόις και το κογιότ, ένας τρόπος να δραπετεύσεις από τον ανθρωποκεντρισμό και να μετατραπείς σε ζώο. Του Κόρο του έδειξα φωτογραφίες από εκείνη την εγκατάσταση, φωτογραφίες τις οποίες κοίταξε με αδιαφορία και ελάχιστη συμπάθεια.

Εξετάζω τα γράμματά του στην οθόνη. Κάτι τέτοιες ώρες αυτή είναι η γη μου, είμαι ο τρελός βασιλιάς ενός έρημου νησιού στη Μεσόγειο. Ένας τίγρης με ακολουθεί καταπόδας ώσπου πέφτει πείνα και γίνομαι λεία του. Αναφορά στον Ιεραπόστολο που φαγώθηκε από ιαγουάρο, του Νοέ Λεόν (1907). Ξανακοιτάζω τα γράμματα. Κάλλιστα θα μπορούσαν να είναι μια ημερομηνία με λατινικούς αριθμούς.

Βάζω το χέρι στην κοιλιά του, νιώθω τον ρυθμό της ανάσας του σαν να επρόκειτο για υπόγεια νερά. Ο Κόρο είναι μια πόλη, είμαι ένας εισβολέας χωρίς χαρτιά, σχεδιάζω να κρυφτώ στους δρόμους της μέχρι να φύγουν όλοι, ή να κοιμηθούν όλοι, ή να ξεχαστούν όλοι. Ξημερώνει.

Μερικές φορές νομίζω ότι βλέπω τα όρια ενός παλιού, κιτρινισμένου χάρτη, μες στα μάτια του, και τον διατρέχω σαν ναυτικός εμπορικού πλοίου ή σαν ατρόμητος ταξιδιώτης ή σαν ένας ακόμα λαθρεπιβάτης στο βλέμμα των άλλων. Πόσο εύκολο να μπαρκάρεις έτσι χωρίς να έχεις τίποτα να χάσεις στην αντίπερα όχθη.

Δάκρυα από λάδι κολλημένα στον φούρνο της κουζίνας. Σκουριά στις υγρές γωνίες. Ο χρόνος ξεφλουδίζει το πρόσωπο.

Δεν γράφω κινούμενος από την αρρώστια ούτε από την αναπότρεπτη ειδοποίηση του θανάτου. Εδώ δεν είμαστε σε αγγλικό νοσοκομείο. Ο θάνατος περνάει απ’ έξω εν είδει σειρήνας. Δεν υπάρχουν μπλε σκορπιοί, ούτε άλλη ακτινοβολία πέρα απ’ αυτή της οθόνης στην οποία γράφω. Από τη χώρα των υγιών, ο Κόρο χαιρετά μ’ ένα χασμουρητό.

Το δωμάτιο ανασαίνει κι η αναπνοή του αλλάζει καθώς περνούν οι ώρες. Φωτογραφίζω τα σνίκερς στο πάτωμα, αχνές σκιές, νερό που τρέχει από τη βρύση, πατούσες, ουρά και αφτιά του Κόρο, όλα από λίγο, απλά πράγματα.

Περνάω τη σκούπα, περνούν οι μέρες, περνάνε οι καταστάσεις, περνάω τον σύρτη, αφήνω και περνάνε, πράγματα που περνάνε και φεύγουν, περάσματα, παρσίματα, πατήματα, πασαρέλες, περνάω σε άλλο θέμα, περασμένα ξεχασμένα.

Οι κυματοειδείς μορφές του Ρίτσαρντ Σέρα, η ενόρμηση του καλλιγράφου. Οι τρίχες του Κόρο στο σεντόνι που αντιστέκονται στην παράνοια του σημείου: δεν σημαίνουν τα πάντα. Κινητά στοιχεία, γραμματοσειρές, μήτρες και πιεστήρια. Σαν στοιχειοθέτης σε λινοτυπία, ο Κόρο τοποθετεί τα στοιχεία στα πλαίσια. Ο θόρυβος, το συγκεκριμένο, ύλη του σημείου, μπροστά μου, σαν τα ξερά φλούδια ενός φρούτου. Σχηματίζω λανθασμένα έναν αριθμό τηλεφώνου, γράφω λάθος μια ηλεκτρονική διεύθυνση. Επιμένω στο σφάλμα: «Ακόμα και για να επαναλαμβάνεις, μέρα με τη μέρα, ακούραστα, τις ευτελείς καθημερινές χειρονομίες» (Μπομπάλ3).

Αδιάφορο πέρασμα της κόρης του ματιού από το κάδρο, πλαισίωση της μορφής. Ο Κόρο δεν διακρίνει τις αποστάσεις. Κολλάει πάνω μου, είμαι μια προέκταση του κορμιού του. Δύο κακογραμμένα γράμματα, κολλημένα το ένα στο άλλο. Η σελίδα σαν μια γκαλερί με κακοτοποθετημένα κάδρα, μοιρασμένα στον χώρο αυθαίρετα και άβολα για το μάτι που είναι συνηθισμένο στις αποστάσεις των πραγμάτων. Με τα χάδια είναι σαν να σφίγγεις τη γλώσσα. Στριμώχνω και ενώνω λέξεις σαν σε νεολογισμό. Ένας απλός τρόπος να ενώνεσαι με κάποιον άλλο. Τα γράμματα μαζί συνθέτουν το φύλλωμα.

Τον βγάζω μερικές φωτογραφίες με μια αναλογική Konica S2 από τα μέσα της δεκαετίας του εξήντα, μια φωτογραφική που διέσχισε τις Άνδεις εν μέσω πανδημίας χάρη σε έναν μεσάζοντα με χιλιανό διαβατήριο, σαν λαθρεμπόριο του περασμένου αιώνα. Είναι τηλεμετρική, γι’ αυτό υπολογίζω καλά πού να καδράρω για να είναι ο Κόρο στην εικόνα· η ένδειξη της παράλλαξης εξυπηρετεί λίγο ώστε να μην χάνεις το καδράρισμα. Όλα αυτά είναι μια γλώσσα που πρόσφατα άρχισα να ενσωματώνω· νιώθω σαν αναλφάβητος. Προσπαθώ να εκτιμήσω με το μάτι το φως του δωματίου, ρυθμίζω το διάφραγμα και την ταχύτητα κλείστρου για να εστιάσω καλά σε αυτόν που, μέσα σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, τεντώνεται θαρρείς και βιώνει το υπέρτατο πάθος του Χριστού, με τη δραματικότητα που έχει στο Ο Χριστός νεκρός υποβασταζόμενος από άγγελο ο Αντονέλλο, για τον οποίο ο Μπέρντζερ λέει ότι «ζωγράφιζε σαν να αποτύπωνε λέξεις».

Γεμίζω μέχρι πάνω δύο ποτήρια με νερό, ο Κόρο μυρίζει και τα δύο και αποφασίζει ποιο θα είναι το δικό του. Πίνει και πιτσιλάει προς πάσα κατεύθυνση. Παίρνω το άλλο και προσπαθώ να κατευνάσω αυτή τη ζωώδη δίψα που δεν θα χορτάσει ούτε σε δύο ούτε σε τρεις ζωές. Είμαι ο μπάρμαν που κρατά συντροφιά στον τελευταίο μπεκρή του μπαρ του χωριού. Τον θαμώνα που ξέρει το όνομά σου και απαιτεί να τον αποκαλείς με το δικό του. Κοιτάζω την κίνηση της γλώσσας του Κόρο, αυτή τη συντακτική προϋπόθεση που συναρμολογεί τη γλώσσα μου. Τονίζει τις φράσεις από πάνω προς τα κάτω, από τ’ αριστερά προς τα δεξιά, σαν αλεποουρά (το ομώνυμο φυτό, στη συγκεκριμένη περίπτωση).4 Προσπαθώ να ακολουθήσω τη συμβουλή του Ρον Πάντζετ: «Μη φοβάσαι, για παράδειγμα, ότι θα πέσει το κτίριο την ώρα που κοιμάσαι, ή ότι θα πεθάνει αιφνίδια κάποιος που αγαπάς». Επιθυμώ τα πάντα, δεν ελπίζω τίποτα. Ξέρω λίγα για το παρόν. Προσπαθώ να δω το μέλλον στον Κόρο, να κατανοήσω κάποιο είδος αλήθειας καθώς παγιδεύομαι στις μικρές κρυστάλλινες σφαίρες του. Ξέρω ότι όταν νυχτώσει θα κατεβάσουμε μαζί τα ρολά σ’ αυτό το μπαρ που είναι το σπίτι μας.

Μετάφραση: Ιφιγένεια Ντούμη

• H προμετωπίδα προέρχεται από το εν εξελίξει αρχείο της Michela de Mattei με εμφανίσεις θυλακίνου, το οποίο περιλαμβάνει όλο το διαθέσιμο πρόσφατο κινηματογραφημένο υλικό από διαδικτυακές κοινότητες. Το υλικό θεωρείται απόδειξη της ύπαρξης του ζώου. Το αρχείο διευρύνεται καθώς προκύπτουν νέα στοιχεία.