Kiyoshi

Τυχαίνει και μια από τις μέρες που επισκέπτομαι το Κοινοτικό Κέντρο William Way στη Φιλαδέλφεια για να ανατρέξω στο αρχείο του Kiyoshi Kuromiya, του σπουδαίου ντόπιου ακτιβιστή για το HIV/AIDS, είναι η μέρα των γενεθλίων του. Κατεβαίνω τις σκάλες με τον Τζον, τον γλυκό αρχειονόμο, και φτάνουμε στον πρώτο όροφο, όπου ένα αραιό πλήθος έχει μαζευτεί στο πλάι της ρεσεψιόν, μπροστά από τις βαριές βερνικωμένες σκάλες που οδηγούν στην αίθουσα χορού του πάνω ορόφου. Όλοι, άντρες και γυναίκες, δείχνουν άνω των σαράντα και φορούν ημιεπίσημα παντελόνια και αθλητικά παπούτσια, μια γυναίκα πιο ηλικιωμένη που αργότερα ανεβαίνει στην εξέδρα και συστήνεται ως «συνάδελφος του Kiyoshi» φοράει μια μακριά πλισέ φούστα. Στον χώρο βρίσκεται επίσης ένα τριμελές συνεργείο ντοκιμαντέρ εξοπλισμένο με Steadicam και μικρόφωνο μπουμ, ενώ μια μπουτς με τιράντες φωτογραφίζει την εκδήλωση για λογαριασμό της μάλλον απαρχαιωμένης τοπικής γκέι εφημερίδας. Ο εκτελεστικός διευθυντής του κέντρου, ένας διακριτικά μακιγιαρισμένος λευκός πενηντάρης με τζελ στα μαλλιά, προλογίζει την εκδήλωση και προσκαλεί έναν δημοτικό σύμβουλο να διαβάσει τη διακήρυξη που έχει συντάξει για λογαριασμό του το Κοινοτικό Κέντρο. Στο κείμενο τιμούν τον Kiyoshi και παραλληλίζουν την παθιασμένη ζωή του με τη φιλελεύθερη παράδοση της Φιλαδέλφειας. «ΠΑΡΟΤΙ ο Kiyoshi Kuromiya γεννήθηκε στις 9 Μαΐου του 1943, κατά τη διάρκεια του Β΄ Π.Π. στo Στρατόπεδο Εγκλεισμού Ιαπωνοαμερικανών Heart Mountain. Η αδικία αυτή υπήρξε η κινητήριος δύναμη στη ζωή του και έθεσε τα θεμέλια για τη συμμετοχή του σε διάφορους αγώνες για πολιτικά δικαιώματα κατά τη διάρκεια του βίου του. ΠΑΡΟΤΙ ο Kiyoshi Kuromiya χτυπήθηκε βαύνασα από την αστυνομία σε μια διαδήλωση το Καλοκαίρι της Ελευθερίας, το 1965…» Η ομιλία συνεχίζεται σε αυτό το πνεύμα.

Η «συνάδελφος», η παλαίμαχη, ανοιχτόκαρδη Τζέιν, έχει ζήσει την εποχή που η ACT UP Φιλαδέλφειας μετατράπηκε σε μη κερδοσκοπικό φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας. Μιλάει για τη μακροχρόνια φιλία της με τον Kiyoshi, η οποία ξεκίνησε με αφορμή ένα θρυλικό περιστατικό: βρισκόμαστε στη δεκαετία του ’60, η Τζέιν σπουδάζει σε ένα κολέγιο της Ανατολικής Ακτής και μαθαίνει ότι σε μια αντιπολεμική δράση στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνιας κάποιοι πέταξαν τρικάκια και ανακοίνωσαν πως θα κάψουν ζωντανό με ναπάλμ έναν σκύλο μπροστά στη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου. Την προκαθορισμένη ημέρα και ώρα μαζεύτηκε στη βιβλιοθήκη ένα οργισμένο πλήθος για να σταματήσει τη θηριωδία και εκεί τους υποδέχτηκαν νέα τρικάκια: «Συγχαρητήρια για τη διαμαρτυρία σας ενάντια στη χρήση ναπάλμ. Σώσατε τη ζωή ενός σκύλου. Τι λέτε όμως για τους εκατοντάδες χιλιάδες Βιετναμέζους που έχουν καεί ζωντανοί; Τι σκοπεύετε να κάνετε γι’ αυτούς;» Πίσω από όλο αυτό βρισκόταν ο Kiyoshi, ο οποίος είχε τυπώσει τα τρικάκια στο υπόγειό του. Ο Kiyoshi είχε πάντα οξυμένη διαίσθηση για τον τρόπο που κυκλοφορούν οι πληροφορίες και τα συναισθήματα στο κοινωνικό σώμα και την εκδήλωνε με αγανάκτηση κι αυθάδεια.

Η Τζέιν μάς λέει ότι χρόνια αργότερα, όταν ήταν διευθύντρια ενός οργανισμού για την αντιμετώπιση του AIDS, είχε παλέψει να τον πείσει να δεχτεί έναν διακανονισμό που θα του παρείχε ασφάλιση υγείας. Ο Kiyoshi είχε κι ο ίδιος σημαίνοντα ρόλο στον οργανισμό, καθώς ήταν ο ιδρυτής της ακτιβιστικής ιατρικής επιθεώρησης Critical Path, της οποίας την οικονομική διαχείριση είχε αναλάβει ο οργανισμός. Αρχικά ο Kiyoshi είχε αρνηθεί. Δεν ήθελε να δεχτεί θεραπείες ή πόρους που δεν ήταν ελεύθερα προσβάσιμοι σε όλους. Η Τζέιν προσπάθησε να τον φέρει στο φιλότιμο: «Δεν θα είσαι ιδιαίτερα χρήσιμος αν δεν είσαι ζωντανός». Εντέλει, καθώς οι επιπλοκές της ασθένειας προχωρούσαν, τον έπεισε, ανακουφίζοντάς τον με λίγο περισσότερη φροντίδα και ανέσεις. Σε μια περσινή συνέντευξή της στο περιοδικό Time είχε αναφέρει ότι, στην αρχή της επιδημίας, όταν ακόμη δεν υπήρχαν θεραπείες, ο Kiyoshi είχε παράσχει ad hoc πρωτοβάθμια νοσηλεία σε ασθενείς με AIDS∙ o Κiyoshi, είχε προσθέσει η Τζέιν, ήταν επίσης ο συντάκτης του πρώτου εγγράφου της ACT UP που συστηματοποιούσε πρωτόκολλα φροντίδας και πιθανώς το έγγραφο αυτό να ήταν η σημαντικότερη συμβολή του στον τρόπο με τον οποίο βίωναν οι άνθρωποι την ασθένεια. Στο τέλος της ζωής του, όλη η δουλειά που είχε κάνει για τους άλλους επέστρεψε στον ίδιο. Καταλήγοντας, η Τζέιν μάς προτρέπει να θεωρούμε τον Kiyoshi πρόγονό μας. Θα γινόταν 80 ετών εκείνη τη μέρα. Τρώμε κομμάτια από μια κάπως στεγνή τούρτα.

Όπως φαίνεται, όλοι θέλουν ένα κομμάτι του Kiyoshi. Επιστρέφω στο αρχείο, στον πάνω όροφο, συντροφιά με μια μικρότερη παρέα πιστών του ακολούθων. Ένας από αυτούς είναι ο πρόεδρος του τοπικού παραρτήματος της Οργάνωσης Ιαπωνομερικανών Πολιτών. Αναζητά στο αρχείο φωτογραφίες από τον καιρό που ο Kiyoshi ζούσε στο Heart Mountain, το στρατόπεδο εγκλεισμού του Ουαϊόμινγκ, εκεί όπου γεννήθηκε πριν από ογδόντα ακριβώς χρόνια, το 1943. Η οικογένεια Kuromiya ζούσε στην πόλη Μονρόβια της Καλιφόρνιας, ένα προάστιο γεμάτο πορτοκαλεώνες έξω από το Λος Άντζελες, μέχρις ότου το Εκτελεστικό Διάταγμα αρ. 9066 του Ρούζβελτ διατάξει την «εκκένωσή» τους, όπως την αποκαλούσε ο ίδιος ο Kiyoshi, στο Ουαϊόμινγκ. Υπάρχει το ενδεχόμενο ο Kiyoshi, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, να είχε συμμετάσχει σε ένα ταξίδι μνήμης στο Heart Mountain μαζί με άλλους Ιαπωνοαμερικανούς που είχαν, σύμφωνα με τον κρατικό ευφημισμό, «μετεγκατασταθεί» στο Heart Mountain. Οι επιζώντες των στρατοπέδων είχαν λάβει μια επίσημη συγγνώμη και χρηματικές αποζημιώσεις∙ πάντως, η απόρριψη μιας προσφυγής στο Ανώτατο Δικαστήριο με επίδικο τη συνταγματικότητα του εκτελεστικού διατάγματος αφήνει περιθώρια για επιπλέον μελλοντικές αποζημιώσεις.

Όπως μαθαίνω από τον πρόεδρο του παραρτήματος, πηγή έμπνευσης για τον ακτιβισμό του Kiyoshi είχε σταθεί ο θείος του Yosh Kuromiya, ο οποίος είχε φυλακιστεί ως αρνητής στράτευσης. Το 2021 κυκλοφόρησε μια ταινία μικρού μήκους με τίτλο A Hero’s Hero (Ο ήρωας ενός ήρωα) σε σκηνοθεσία του Robert Shoji. Ο τίτλος της αναφέρεται στον ρόλο που έπαιξε ο Yosh στη ζωή του Kiyoshi. Μαζί μας είναι επίσης μια καθηγήτρια που έχει έρθει αυθημερόν από την Ουάσινγκτον για να ανατρέξει στις ίδιες κούτες των αρχείων που κοιτούσα κι εγώ τις τελευταίες μέρες. Αναζητά μια σύνδεση ανάμεσα στο έργο του Kuromiya για τον HIV/AIDS τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 και την ταυτόχρονη εκείνη την εποχή πανεθνική κινητοποίηση για την αναπηρία, η οποία κορυφώθηκε το 1990 με την ψήφιση του Νόμου για τους Αμερικανούς με Αναπηρίες. Θυμήθηκα ότι σε έναν από τους φακέλους με εκτυπωμένα email από τα μέσα του ’90 διάβασα ότι ο Kiyoshi είχε συντάξει λεπτομερείς οδηγίες προς άτομα που είχαν διαγνωστεί πρόσφατα ως οροθετικά για το πώς να αιτηθούν και να λάβουν βεβαίωση αναπηρίας προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες υγείας και στέγασης. Βέβαια, η αλήθεια είναι πως δεν είχα βρει πολλά που να σχετίζονται άμεσα με αυτή την παράλληλη πολιτική κληρονομιά. Ίσως δεν μπορούν να τον διεκδικήσουν όλοι ως πρόγονό τους.

Παρ’ όλα αυτά, ο αντίκτυπος της δράσης του είναι ευρύτερα αισθητός. Σύμφωνα με τον βιογράφο του Che Gossett, ο Kuromiya αποκαλούσε τον εαυτό του «Φόρεστ Γκαμπ του ακτιβισμού» επειδή έτυχε να είναι παρών σε πολλές ιστορικές κινητοποιήσεις. Αρκεί να θυμηθούμε το Κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα: κατά τη διάρκεια της Πορείας στην Ουάσινγκτον, ο Kuromiya βρισκόταν λίγα μέτρα μακριά από τον Martin Luther King, τον οποίο γνώρισε από κοντά για πρώτη φορά το ίδιο εκείνο βράδυ. Ύστερα από τις βιαιοπραγίες στη Γέφυρα Πέτους στη Σέλμα της Αλαμπάμα, πήρε το πρώτο αεροπλάνο για το Μοντγκόμερι με χρήματα που είχε συγκεντρώσει ο Duke Ellington (αυτή ήταν μάλλον η πρώτη φορά που ο μουσικός χρηματοδότησε δράση για τα πολιτικά δικαιώματα) και ξυλοκοπήθηκε τόσο βάναυσα που κυκλοφόρησε η φήμη ότι είχε πεθάνει. Μαζί με τον King, συνέταξαν το προσχέδιο της ανακοίνωσης που εξέδωσε το γραφείο του σερίφη. Ο King σχολίασε το γεγονός λέγοντας πως είναι «η πρώτη φορά που ένας σερίφης του Νότου ζητά συγγνώμη για τον τραυματισμό ενός αγωνιστή για τα πολιτικά δικαιώματα». Μετά τη δολοφονία του King, ο Kiyoshi ταξίδεψε στην Ατλάντα για να προσέχει τους δύο γιους του King την εβδομάδα πριν την κηδεία.

Μετά είναι και η υπόλοιπη ζωή του: Βοήθησε στην ίδρυση του παραρτήματος του Gay Liberation Front της Φιλαδέλφειας και, στη συνέχεια, υπηρέτησε ως εκπρόσωπος της Λαϊκής Επαναστατικής Συνταγματικής Συνέλευσης των Μαύρων Πανθήρων το 1970, όπου συνέταξε την ιστορική «Πλατφόρμα 16 Σημείων» για την Γκέι Επανάσταση του Τρίτου Κόσμου. Υπήρξε συνιδρυτής του παραρτήματος της ACT UP της Φιλαδέλφειας και ήταν ένας από τους συγγραφείς του πρώτου κειμένου της οργάνωσης το οποίο έθεσε τα πρωτόκολλα φροντίδας των ασθενών με AIDS. Ξεκίνησε την ιατρική επιθεώρηση Critical Path για ανθρώπους που ζούσαν με HIV/AIDS. Τη μετέτρεψε σε μια πρώιμη δωρεάν διαδικτυακή υπηρεσία η οποία αποδελτίωνε και αναδιένειμε δωρεάν χιλιάδες έγγραφα που πληροφορούσαν για κλινικές δοκιμές, κρατικές και ομοσπονδιακές παροχές, συνέδρια και ημερίδες, και κάθε είδους διαθέσιμους πόρους. Ήταν υπεύθυνος μιας λέσχης αγοραστών μαριχουάνας και αγωνίστηκε για τη νομιμοποίησή της, φέρνοντας μάλιστα την υπόθεση στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ. Ήταν ενάγων σε μια ακόμη υπόθεση ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όπου κατάφερε να ακυρωθούν διατάξεις του «Νόμου για την ευπρέπεια των επικοινωνιών» (Communications Decency Act), ενός νόμου του 1966, που ακόμα και σήμερα διέπει τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση των ΗΠΑ ελέγχει το διαδίκτυο και την παγκόσμια αρχιτεκτονική του. Παράλληλα, ήταν συν-συγγραφέας στα τελευταία τέσσερα βιβλία του R. Bucminster Fuller, του αιρετικού αρχιτέκτονα και φιλοσόφου των πληροφοριακών συστημάτων. Πλάι στο όνομα του Fuller, ο Kiyoshi δεν αναφέρεται ως συν-συγγραφέας ή με την πρόθεση «με» (with) που συνήθως υποδηλώνει τον συγγραφέα-φάντασμα, αλλά ως «επικουρικός» συγγραφέας (adjuvant), με έναν όρο δηλαδή της ανοσολογίας, που δηλώνει πως η φυσική παρουσία κάποιου βιολογικού στοιχείου επιτείνει ή ενισχύει την ανοσολογική απόκριση.

Η καλειδοσκοπική καριέρα του Kiyoshi φαντάζει αδιανόητη για όποιον δεν έχει συναντήσει ποτέ στη ζωή του τον συγκεκριμένο ανθρωπότυπο, αν και η αλήθεια είναι πως ο Kyioshi ήταν ένα είδος από μόνος του. Η πορεία της ζωής του είναι το νήμα της στάθμης ολόκληρης της μεταπολεμικής Νέας Αριστεράς στις ΗΠΑ του 20ού αιώνα. Σε μια συνέντευξη με τον γκέι συναγωνιστή του στη Φιλαδέλφεια Tommi Avicolli Mecca, ο Kyioshi εξηγεί πώς κατανοούσε τον βασικό του προορισμό: τον ενδιέφερε «ο ανθρωπισμός, η δυνατότητα να μπορεί να απολαμβάνει κανείς μια γεμάτη ζωή» – και όχι η «πολιτική». Ήταν αποφασισμένος να ζήσει στο έπακρο την ελευθερία που ένιωθε πως υπόσχονταν οι ΗΠΑ, παρότι η δικιά του ζωή είχε ξεκινήσει πίσω από «συρματοπλέγματα και πολυβολεία» στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Heart Mountain. Διηγείται πως μια από τις πρώτες φορές που αντιμετώπισε την κρατική καταπίεση ήταν όταν η οικογένειά του είχε μόλις επιστρέψει στη Μονρόβια από το Ουαϊόμινγκ. Από νεαρή ηλικία, ο Kyioshi ήταν σεξουαλικά ενεργός με μεγαλύτερα αγόρια, και στα 10 του συνελήφθη σε μια επιχείρηση-σκούπα σε ένα τοπικό πάρκο, γνωστό σημείο για ψωνιστήρι. Η αστυνομία τον επέστρεψε στους γονείς του, προειδοποιώντας τους για τον κίνδυνο να ακολουθήσει ο γιος τους μια «πρόστυχη και ανήθικη ζωή». Ύστερα τον έστειλαν στο αναμορφωτήριο για τρεις μέρες και, κατόπιν δικαστικής εντολής, τον υπέβαλαν σε θεραπεία με τεστοστερόνη. Επρόκειτο για ένα είδος επιβεβλημένης αρρενωποποίησης ως τιμωρία για τις σεξουαλικές του παρεκκλίσεις. Ο Kyioshi θυμάται να τον προειδοποιούν ότι η ορμονοθεραπεία θα αύξανε τις σεξουαλικές του ορμές. Η εμπειρία αποτυπώθηκε τραυματικά στη μνήμη του καθώς δεν καταλάβαινε τι συνέβαινε.

Σύμφωνα με τον Kyioshi, οι πληροφορίες ή η έλλειψή τους αποτελούν αιτιώδες στοιχείο κάθε συνθήκης και βαραίνουν τόσο όσο το σεξ, λόγου χάρη, ή η πολιτική. Εξηγεί ότι αποκάλυψε τη σεξουαλικότητά του στους γονείς του με τον εξής πρόλογο. «Έβγαλα ηβικό τρίχωμα στα εννιά μου και η φωνή μου άλλαξε στα δέκα μου. Και την εποχή εκείνη […] δεν υπήρχε μεγάλη βιβλιογραφία επί του ζητήματος». Ένιωσε την ανάγκη να αναζητήσει αντίγραφο της αναφοράς Kinsey, πρώτα στη βιβλιοθήκη της Μονρόβια και ύστερα στη δημοτική βιβλιοθήκη του Ντουάρτε, έτσι ώστε να δώσει ένα όνομα στο είδος των δραστηριοτήτων από τις οποίες είχε ήδη πάρει μια γεύση. Σε ηλικία εννέα ετών, ενώ βρισκόταν ακόμα στη νότια Καλιφόρνια, άρχισε να μελετά την ιστορία της Φιλαδέλφειας, παρακινημένος εν μέρει από την αδελφική ερωτική υπόσχεση που ενυπήρχε στην ελληνική ετυμολογία και στο ψευδώνυμο της πόλης: η Πόλη της Αδελφικής Αγάπης. «Πολλές μου σκέψεις και συναισθήματα εκείνο τον καιρό με προέτρεπαν να ανακαλύψω τι να ήταν όλα αυτά, γιατί την εποχή εκείνη δεν είχαμε διαθέσιμες πολλές πληροφορίες». Αυτή η παρόρμηση να ανακαλύψει και να αναζητήσει άλλους, να τους βρει και, γνωρίζοντας τον εαυτό του καλύτερα, να συνδεθεί μαζί τους, θα επαναλαμβανόταν και θα διαμόρφωνε ολόκληρη την υπόλοιπη ζωή του.

Η πιο αποφασιστική έκφραση αυτής της τάσης του ήταν η έκδοση του Critical Path. Η αρχική του μορφή ήταν ένα ενημερωτικό δελτίο διαστάσεων 22 x 17, φωτοτυπημένο και συρραμμένο σε λευκό χαρτί, που συγκέντρωνε πληροφορίες και έρευνες για τις εξελίξεις των φαρμάκων για τον HIV/AIDS και για διάφορα θεραπευτικά προγράμματα. Το πρώτο τεύχος εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 1989. Στο εναρκτήριο εκδοτικό σημείωμα ανέφερε τον σεισμό στη Loma Prieta, που είχε πριν από λίγες εβδομάδες ταρακουνήσει τον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο. Ο σεισμός είχε διακόψει τον ήδη δυσοίωνο αγώνα μπέιζμπολ στo World Series μεταξύ των San Francisco Giants και των Oakland Athletics και είχε γκρεμίσει έναν παραθαλάσσιο υπερυψωμένο αυτοκινητόδρομο καθώς και μεγάλο αριθμό κτιρίων. Δεδομένου του αριθμού των ατόμων με AIDS και των οργανισμών για την αντιμετώπιση της επιδημίας που ήταν συγκεντρωμένοι στην Περιοχή του Κόλπου, ο σεισμός αυτός θα επηρέαζε την εξέλιξη της ασθένειας, είχε γράψει ο Kiyoshi. Ο σεισμός, που σύμφωνα με τους πίνακες των ασφαλιστικών εταιρειών θεωρείται θεομηνία, διαπερνά το κοινωνικό πεδίο με πολύ διαφορετικό τρόπο από ένα άλλο φυσικό φαινόμενο, την παγκόσμια εξάπλωση του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας. Για να αναδείξει αυτή τη διαφορά, ο Kiyoshi αναφέρεται σε έναν οργανισμό για το AIDS, το κτίριο του οποίου είχε ισοπεδωθεί από τον σεισμό. Η ασφαλιστική εταιρία θα κάλυπτε τη ζημία. Δεν υπάρχει όμως ασφάλεια φυσικής καταστροφής για τον HIV/AIDS.

Το μόνο που μένει είναι να οργανωθείς. Ο Kiyoshi επικεντρώθηκε, με όλες τις αξιοζήλευτες δυνάμεις του, στην αντιμετώπιση αυτής της πρωτοεμφανιζόμενης ασθένειας. Το Critical Path δημοσίευε εξειδικευμένες τεχνικές συζητήσεις για τις έρευνες αιχμής πάνω στις νέες μοριακές ενώσεις, νέες αιτιολογικές θεωρίες, αναφορές από συνέδρια και δράσεις, συμβουλές για την αξιοποίηση των πολιτειακών συστημάτων πρόνοιας, πολιτικές αναλύσεις και στοιχεία επικοινωνίας για εκατοντάδες ομάδες σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Με όλη αυτή την ακόρεστη συλλογή ακόμα και των παραμικρών βιοϊατρικών και πολιτικών λεπτομερειών, το Critical Path αποτελεί ένα μελαγχολικό ιστορικό ντοκουμέντο της τρομακτικής εκείνης στιγμής όπου ο Kiyoshi και οι σύντροφοι του ένιωσαν ότι έπρεπε να επέμβουν, χρησιμοποιώντας όλη τη δημιουργική και οργανωτική τους ιδιοφυΐα για να σώσουν την ίδια τους την ζωή. Ήταν επίσης η στιγμή μιας σημαντικής τεχνολογικής μετάβασης. Σε ένα τεύχος του Critical Path δημοσιεύεται η επείγουσα προειδοποίηση για έναν πλέον απαρχαιωμένο ιό υπολογιστών: κάποιος ταχυδρομούσε μολυσμένα CD-ROM σε ερευνητές του AIDS παγκοσμίως τα οποία, όταν εισέρχονταν στον υπολογιστή του εργαστηρίου, διέγραφαν όλες τις πληροφορίες από το σύστημα. Το άτομο αυτό θα έπρεπε να είχε αποκτήσει (ή κατείχε ήδη) πρόσβαση στο ίδιο παγκόσμιο δίκτυο στο οποίο απευθυνόταν το Critical Path, και έτσι η προειδοποίηση του περιοδικού για τον ιό είχε αποδέκτες τα ενδεχόμενα θύματα του κακόβουλου αποστολέα. Στο κλίμα αυτό, καταλαβαίνει κανείς γιατί οι επιστήμονες των μέσων μαζικής επικοινωνίας και οι καθηγητές αγγλικών της εποχής κατέφευγαν συχνά σε μάλλον προσβλητικές αναλογίες χρησιμοποιώντας έννοιες όπως την αυτοανοσία, την ιογένεια και ούτω καθεξής.

Ο Kiyoshi αναπροσάρμοζε κάθε φορά το εγχείρημα ώστε να αξιοποιεί καλύτερα τις ευκαιρίες που του προσέφεραν οι εξελίξεις στην τεχνολογία. Στην αρχή το Critical Path ξεκίνησε στο διαδίκτυο ως σύστημα πίνακα ανακοινώσεων (bulletin board system) με αντικείμενο τη συλλογή και διάδοση πληροφοριών για το AIDS. Το ενημερωτικό δελτίο που εξέδιδε ήταν, υπό μία έννοια, η έντυπη σύνοψη των πληροφοριών που είχαν συλλεχθεί και διακινηθεί ήδη από το διαδίκτυο. Επίσης, λειτουργούσε μια 24ωρη τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης, με εργαζόμενους εθελοντές οι οποίοι απαντούσαν σε ερωτήματα σχετικά με τη θεραπεία, τη διατροφή, τις ομάδες υποστήριξης, τους φόβους. Ο Kiyoshi διοχέτευσε τη συλλογική γνώση και τις δυνατότητες της παγκόσμιας κοινότητας σε δράσεις που παρείχαν ανακούφιση και έσωζαν ζωές. Εκμεταλλεύτηκε το ταλέντο του να καθιστά τη διακίνηση της πληροφορίας πολιτική δράση, για να ανακατανείμει τις πιθανότητες επιβίωσης από την ασθένεια και για να υφαρπάξει τις πιο προχωρημένες βιοϊατρικές γνώσεις της εποχής από τους μάλλον αδιάφορους επαγγελματίες της υγείας, απαιτώντας λόγου χάριν από τις φαρμακευτικές εταιρείες να παρακάμψουν την προσεκτική και χρονοβόρα οδό των δοκιμών σε ζώα προτού αρχίσουν τις δοκιμές σε ανθρώπους. Κατά κάποιον τρόπο επαναλάμβανε την προβοκάτσια που είχε εμπνευστεί ο ίδιος την εποχή του αντιπολεμικού κινήματος: «Συγχαρητήρια, σώσατε τη ζωή ενός σκύλου. Τι θα γίνει όμως με τους εκατομμύρια συνανθρώπους σας; Τι θα κάνετε γι’ αυτούς;»

Στο ενημερωτικό δελτίο του Critical Path ήταν τυπωμένο ένα λογότυπο που απεικόνιζε τις ηπείρους της γης αναπτυγμένες σε οριζόντια διάταξη, λες κι ένας τιτάνας είχε ξεφλουδίσει τη γη σαν μανταρίνι. Επρόκειτο για τη στάμπα του Buckminster Fuller, του πρώην συνεργάτη του Kiyoshi: ο χάρτης της υδρογείου του Fuller, ο επονομαζόμενος χάρτης Dymaxion, είχε την ίδια μορφή. Μα και το πρώτο βιβλίο για το οποίο ο Kiyoshi είχε εργαστεί ως adjuvant ονομαζόταν επίσης Critical Path. Η μοντελοποίηση ή ανάλυση «κρίσιμης διαδρομής» αποτελεί μια μέθοδο σχεδιασμού περίπλοκων, πολυμερών τεχνοκοινωνικών εγχειρημάτων. Μια από τις διασημότερες εφαρμογές της ήταν ο αγώνας για την προσσελήνωση του Apollo. Ο Fuller ήθελε να τη χρησιμοποιήσει ως μεταφορά για να δείξει ότι θα πρέπει να υπερβούμε την υλική σχέση μεταξύ του ανθρώπου και του πλανήτη για να υπάρξει οποιαδήποτε πιθανότητα επιβίωσης από τον καπιταλιστικό πολιτισμό. Στο πρώτο τεύχος του Critical Path, ο Kiyoshi περιγράφει τη στρατηγική του, «που αναγνωρίζει ότι μέσα σε κάθε περίπλοκη διαδικασία ενυπάρχουν πολλές μικρότερες που θα πρέπει να έρθουν σε πέρας με συντονισμένο τρόπο – κάποιες θα πρέπει να γίνουν πριν από άλλες, κάποιες μπορούν να γίνουν ταυτόχρονα». Ανακοινώνει την ίδρυση ενός προγράμματος στη Φιλαδέλφεια «για την παροχή υπερσύγχρονων υπηρεσιών σε ανθρώπους με HIV/AIDS, το οποίο θα δείξει τι μπορεί να επιτύχει η αυτοενδυνάμωση της κοινότητας». Πάντως ο όρος «κρίσιμη διαδρομή» προερχόταν από το λεξιλόγιο του κόσμου των εταιρειών και είχε επινοηθεί από βιομηχανικούς και χημικούς μηχανικούς στα μέσα της δεκαετίας του 1950 για να περιγραφούν διαδικασίες εμπλουτισμού του πλουτωνίου που είχε χρησιμοποιήσει η χημική εταιρεία Du Pont στο Manhattan Project. Άραγε να είχε διστάσει ο Kiyoshi να δώσει αυτό το όνομα σε ένα εγχείρημα που στόχο είχε να σώσει τη ζωή του; Στο κάτω κάτω παρέπεμπε στις τεχνικά εκλεπτυσμένες μεθόδους ενός πολέμου που είχε ρίξει στην ώρα της γέννησής του τη σκιά ενός πολυβόλου. Δεν θα το μάθουμε ποτέ.

Tο ακαδημαϊκό υποκείμενο Cait McKinney περιγράφει την άμεση καταγωγική σχέση του ακτιβισμού του Kiyoshi από τη φιλοσοφία της πληροφορίας του Fuller: τα πρώτα αρχεία του Critical Path διαμοιράστηκαν στο Fuller Information Exchange Bulletin Board System (FIX BBS), ένα πρώιμο ηλεκτρονικό δίκτυο για τη δημοσίευση και την τηλεπισκόπηση αρχείων, στο οποίο ο Kiyoshi είχε το ρόλο του συν-διαχειριστή (sysadmin), προτού δημιουργήσει το δικό του δίκτυο ΒBS για το Critical Path, το οποίο, όπως είπαμε, προηγήθηκε της έντυπης έκδοσης. Από την άποψη αυτή, η επιρροή του Fuller στη μορφή της ζωής του Kiyoshi ήταν αποφασιστική. Όπως γράφει το McKinney, «διαμόρφωσε τον τρόπο που το Critical Path προσέγγισε τον HIV, θεωρώντας πως είναι ένα ζήτημα που αφορά πρωτίστως τα Μέσα». Σε ένα άλλο άρθρο, το McKinney γράφει για τον δικαστικό αγώνα του Kiyoshi ενάντια στον «Νόμο για την ευπρέπεια των επικοινωνιών», ο οποίος αποσκοπούσε στην εγκαθίδρυση του πρώτου ρυθμιστικού καθεστώτος για την νέα επικράτεια του διαδικτύου, προβλέποντας, μεταξύ άλλων, μια φαντασιωτική σεξουαλική γεωγραφία η οποία θα απέκλειε τους ανήλικους χρήστες από τον υποτιθέμενο κίνδυνο της έκθεσής τους σε γνώσεις γύρω από το σεξ. Ο Kiyoshi υποστήριξε ότι για να είναι αποτελεσματικές οι πληροφορίες για το AIDS που δημοσίευε στην ιστοσελίδα του ήταν και έπρεπε να είναι ρητές. Στην κατάθεση του δήλωσε: «Δεν ξέρω πώς να ερμηνεύσω αυτό τον νόμο. Δεν καταλαβαίνω τι σημαίνει “απρεπές”». Έτσι, αφόπλισε την κρατική αξιολόγηση της ευπρέπειας ως πολυτιμότερης από τη ζωή, καθιστώντας σαφές ότι «υλικά που σε ορισμένους μπορεί να φαίνονταν “χυδαία” ή “ανοιχτά προκλητικά”, για άλλους διαθέτουν ξεκάθαρο δημόσιο όφελος που δικαιολογεί την απελευθέρωση της σεξουαλικής έκφρασης στο διαδίκτυο».

Μια άλλη πλευρά των δραστηριοτήτων του μας αποκαλύπτεται μέσα από έναν φάκελο στο αρχείο Kiyoshi με το όνομα «Νεκρολογίες». Ο Kiyoshi συνέλεγε αποκόμματα με αναγγελίες θανάτων που σχετίζονταν με το AIDS. Ορισμένοι ήταν σαφώς θάνατοι συντρόφων του από την ACT-UP, άλλοι αφορούσαν ανοιχτά (ή στην ντουλάπα) γκέι άτομα. Το πιο σκληρό όμως υλικό ήταν φάκελοι του Critical Path που ανέγραφαν «Επιστροφή στον Αποστολέα». Είναι ένας κατάλογος του Kiyoshi με συνδρομητές των οποίων η ζωή δεν είχε σωθεί. Κάποιοι φάκελοι έχουν απλώς ένα απρόσωπο γραμματόσημο από το ταχυδρομείο και το ιδιόχειρο σημείωμα του Kiyoshi: «Απεβίωσε». Άλλοι έχουν τον γραφικό χαρακτήρα κάποιου πενθούντος (ή ανακουφισμένου) συγγενή. «Ο γιος μου Τζέφρι απεβίωσε τον περασμένο Ιούνιο. Σας γράφω για να σας ζητήσω να αφαιρέσετε το όνομά του από τη λίστα σας». «Παρακαλώ ακυρώστε τη συνδρομή. Ο Τζιμ απεβίωσε στις 4 Μαρτίου του 1994». Αναμφίβολα, ο Kiyoshi κρατούσε αυτούς τους φακέλους για οργανωτικούς λόγους. Μέσα όμως από το χαρτί αναδύεται η απόγνωση μιας συμπυκνωμένης μαρτυρίας.